Mexico là nơi ra đời hai nền văn minh lớn của châu Mỹ là Aztec và Maya. Đây cũng là quốc gia có thiên nhiên đa dạng và nền văn hóa đa sắc tộc, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa, trong đó có văn hóa Tây Ban Nha đã được Mỹ Latinh hóa.
Văn hóa Mexico rất đặc biệt khi có sự pha trộn với văn hóa Mỹ – Anh , Brazil, Bồ Đào Nha, Canada. Lịch sử với nhiều biến động đã đem đến cho Mexico điều gì đó thật riêng và đặc sắc. Người ta nói rằng, ở châu Mỹ, Mexico là quốc gia “đặc biệt”. Đặc biệt ở đây không có nghĩa là đã rất khét tiếng bởi những tay trùm buôn lậu ma túy “trang bị vũ khí đến tận răng”, mà là nền văn hóa đa diện, nền văn minh rực rỡ trong quá khứ, và cũng là quốc gia nhiều chủng tộc, quốc gia của những người nhập cư và từng dòng người di tản.
Trước hết, đây là quốc gia đa chủng tộc. Nhóm sắc tộc chiếm tỉ lệ cao nhất tại Mexico là người lai, giữa người da trắng và người da đỏ, ước tính từ 60-75%. Tiếp đó, nhóm sắc tộc chiếm tỉ lệ 12 – 30% dân số là người da đỏ bản địa. Thứ ba là nhóm sắc tộc chiếm tỉ lệ 9 – 25 % là người da trắng đến từ Tây Ban Nha, Mỹ, Canada, Pháp, Ý, Bồ Đào Nha, Đức, Ba Lan, Nga… Người da vàng đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ… Và cũng còn là điểm đến nhập cư của người da đen châu Phi, tuy số lượng không lớn lắm.
Khuôn mặt trang trí độc đáo theo phong cách người Aztec.
Mexico là quốc gia rộng lớn, với diện tích lên tới gần 2 triệu km2, đứng thứ 13 thế giới. Dân số gần 110 triệu người, đứng hàng thứ 11 trên thế giới và cũng là nền kinh tế lớn thứ 11 thế giới. Mexico giáp với Mỹ về phía bắc, giáp với Guatemala và Belize về phía đông nam, giáp với Thái Bình Dương về phía tây và tây nam, giáp với vịnh Mexico về phía đông. Mexico có 31 bang và 1 quận thuộc liên bang là thành phố Mexico- một trong những khu đô thị đông dân cư nhất trên thế giới.
Từ thế kỷ XVI, người Tây Ban Nha trên những thương thuyền và chiến thuyền đã đến Mexico. Và cũng chính từ đó, theo thời gian, văn hóa Mexico dần gắn bó với văn hóa Tây Ban Nha, giao thoa và hòa trộn để ra đời dòng chảy văn hóa của riêng mình.
Trong quá khứ, Mexico sừng sững với những nền văn minh vô cùng rực rỡ. Dấu vết cổ xưa nhất về con người được tìm thấy tại thung lũng Mexico là một bãi lửa trại, với niên đại khoảng 21.000 năm trước. Người da đỏ là chủ nhân của nền văn minh ấy, cuộc sống của họ chủ yếu là sắn bắt. Cho tới khoảng 9.000 năm trước, họ đã bắt đầu biết canh tác, chủ yếu là trồng ngô- được coi là “sự khởi đầu một cuộc cách mạng trong nông nghiệp của loài người”. Người Maya và người Aztec đã tạo ra nền văn minh chói sáng “một di không trở lại”, cho tới nay vẫn khiến người ta vô cùng ngưỡng mộ. Người xưa đã đạt được những thành tựu vô cùng to lớn về chữ viết, toán học, thiên văn học, nghệ thuật và kiến trúc… Đế chế Aztec hùng mạnh thời bấy giờ đã xây dựng nên một quốc gia riêng biệt, thủ đô đặt tại Tenochtitlan, nay là thành phố Mexico- thủ đô của đất nước Mexico hiện đại.
Qua nhiều biến thiên dữ dội, đất nước Mexico đã vượt qua khó khăn để trở nên mạnh mẽ. Giai đoạn từ năm 1940 đến năm 1980 được đánh dấu bởi sự phát triển kinh tế vượt bậc của Mexico và được giới nghiên cứu gọi là “El Milagro Mexicano”- tức là “Phép màu Mexico”.
Diện tích tự nhiên của Mexico chủ yếu là đồi núi, với cả 3 dãy núi chính đều nằm dọc theo đường bờ biển. Trong đó, dãy Siera Madre Occidental dài nhất, kéo dài tới 5.000km theo dọc bờ biển phía tây giáp Thái Bình Dương. Còn bờ biển phía đông có dãy Siera Madre Oriental, dài 1.350km. Bờ biển phía nam có dãy Sierra Madre de Sur, dài 1200km. Nằm giữa những dãy núi này với đường bờ biển là các đồng bằng nhỏ và hẹp, nhưng rất màu mỡ, thuận lợi cho trồng trọt và chăn nuôi.
Lễ hội đường phố tại Quảng trường Hiến pháp.
Nhưng nằm trên một khu vực không ổn định, đất nước Mexico cũng hay phải chịu đựng những trận động đất và núi lửa phun trào. Ngọn núi lửa Orizaba (cao 5.636m so với mực nước biển) cũng ủ trong mình những đợt phun trào nham thạch. Nhưng nguy hiểm nhất là dãy núi Sierra Nevada- còn được gọi là “Vành đai núi lửa Mexico”, là một chuỗi các núi lửa chắn ngang đất nước theo chiều Đông – Tây.
Với cấu tạo địa hình như vậy nên khí hậu Mexico cũng khá khác biệt theo từng vùng. Nổi rõ nhất là nửa phía bắc có khí hậu ôn hòa, còn nửa phía nam khí hậu đặc trưng miền núi cao.
Cũng từ điều kiện từ nhiên mà Mexico là quốc gia có mức độ đa dạng sinh học cao của thế giới (xếp hạng thứ 4). Mexico có khoảng 200.000 loài sinh vật đã được phát hiện, chiếm từ 10-12% tổng số loài sinh vật trên trái đất. Đất nước này xếp thứ nhì thế giới về số lượng các loài bò sát (707 loài), sau Úc, và cũng là thứ nhì về số lượng động vật có vú (438 loài), thứ tư về số lượng lưỡng cư (290 loài) và thứ tư về số lượng các loài thực vật (khoảng 20.000 loài). Đây cũng là quốc gia sở hữu nhiều khu vực dự trữ sinh quyển (34 khu), cùng đó là 64 công viên quốc gia- nơi có nhiều loài thực vật và động vật quý hiếm. Đây cũng là quốc gia “phổ biến” nhiều loại cây trồng ra toàn thế giới, trong đó phải kể đến cacao (sản xuất chocolate), cà chua, ngô, vani, nhiều loại đậu và ớt khác nhau.
Cuối cùng, không thể không nói đến thủ đô của đất nước này: Thành phố Mexico. Đây được coi là một thành phố toàn cầu, bởi hội tụ nhiều sắc dân, nhiều phong cách văn hóa. Thành phố nằm trên thung lũng Mexico, một thung lũng lớn trên một cao nguyên ở trung tâm của đất nước Mexico với độ cao trung bình 2.240m. Tại đây có những khu vườn nổi, đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 1987. Thành phố còn nổi tiếng với nhiều công trình kiến trúc quan trọng như Quảng trường Hiến pháp, Cung điện Quốc gia, và Delran- một đền thờ Aztec cổ. Thành phố còn chói sáng bởi tượng Thiên thần Độc lập bằng vàng trên Đại lộ Paeo de la Reorma. Thành phố này có tới 160 bảo tàng, 100 nhà triển lãm nghệ thuật và khoảng 30 nhà hát. Chính vì thế, Mexico trở thành thành phố đứng thứ 4 về số lượng nhà ca kịch trên thế giới, sau New York, London, và Toronto và là thành phố có nhiều bảo tàng nhất thế giới.
Thế Tuấn (Nguồn tham khảo: Wikipedia, Mexico Today, National Geographic)
